100.Leopold Tyrmand Cywilizacja komunizmu.

"Komunizm  jest zjawiskiem wobec, którego obiektywizm jako metoda wyjaśniająca jest śmieszny w swej nieporadności". 

Pojęcie cywilizacji poznajemy na lekcjach historii już w szkole podstawowej. Wtedy to nauczyciele zaczynają opowiadać , że pierwsze państwa  takie jak Egipt czy Mezopotamia powstawały  tam gdzie były odpowiednie do tego warunki (dobry klimat , dostęp do wody, żyzna gleba). Mówią też o tym jak doszło do powstania imperium Greków i Rzymian. To wszystko uczniowie są w stanie pojąc i opowiadać o tym przy tablicy. Jednak nigdy do końca zrozumieją  czym był komunizm i jak wyglądało życie codzienne w tamtych czasach. Nawet najlepszy nauczyciel  nie będzie w stanie przekazać całej wiedzy na ten temat. Powód jest prosty - tego nie da się ująć  w słowa -  aby  zrozumieć absurdalność komunizmu trzeba go przeżyć. 

W książce, którą ku przestrodze zaproponowało czytelnikom wydawnictwo MG Leopold Tyrmand postanowił  wcielić się w "rolę "nauczyciela" i opowiedzieć czytelnikom o kolejnej wielkiej cywilizacji , która w ogóle nie powinna była się  rozwinąć - cywilizacji komunizmu. Autor już na wstępie zaznacza, że  jest to jego osobista refleksja na temat czasów w, których przyszło mu żyć. Poruszając tak trudną tematykę nie powinno się nawet próbować być obiektywnym. Nasze wysiłki i tak nie przyniosą oczekiwanych rezultatów bo ustrój tak jak komunizm nie zasługuje na obiektywizm. Myślę, że każda osoba , która na własnej skórze przekonała się jak wygląda życie za komuny i nie tylko przyzna autorowi rację. Tyrmand podkreśla również jeszcze jedną bardzo ważną kwestie. Przypomina , że tego utworu nie można zaliczyć do żadnego konkretnego gatunku . To nie powieść , ani żaden esej  lecz  pamflet czyli krótka rozprawa  na jakiś temat. Pewnego rodzaju studium komunizmu  i całkiem zamierzone przejaskrawienie  rzeczywistości. Publikacja ta jest "prawdziwsza od setek innych rozmów". Pisarz nie podaje powodów aby uzasadnić dlaczego tak uważa bo nie musi. Wszyscy i tak wiedzą, że całą prawdę o tamtych czasach znają tylko ci, którzy w nich żyli. Tylko oni mogą powiedzieć jak bardzo powinniśmy dziękować za to iż  mieszkamy w państwie demokratycznym. O czym dokładnie pisał  urodzony w żydowskiej rodzinie publicysta? Krótko mówiąc o życiu  takim  , którego dziś większość ludzi zwłaszcza młodych nie jest w stanie, ale i nie chce sobie wyobrazić. 

Miłość jest jedynym spośród pierwiastkowych elementów bytu wobec, którego komunizmu jest bezradny. 

Leopold Tyrmand opowiada swoim czytelnikom o wszystkich etapach życia człowieka od narodzin aż do śmierci. Jest to bardzo oczywiste , ale prawdziwe stwierdzenie . Tytuły  rozdziałów to klucze do interpretacji poszczególnych fragmentów. Każdy z nich  pokazuje  jakiś  inny    element komunistycznej rzeczywistości. Zaczynamy od narodzin i wczesnego dzieciństwa czytając o tym czy pochodzenie ma jakiekolwiek znaczenie. Dowiadujemy się jak funkcjonowały komunistyczne, szpitale , sklepy,  szkoły i uniwersytety. Uzyskujemy odpowiedzi na pytania czy istniały   urzędy , telefony lub poczta. Jednak najważniejszą rzeczą  o , której Tyrmand mówił głośno i bez ogródek jest brak choćby minimalnej swobody i najbardziej podstawowych praw, które przysługują każdemu człowiekowi. Władza kontrolowała wszystkie dziedziny życia obywateli. Komunistyczny słownik nie zawierał takich słów jak wolność , dobroć czy uczciwość. Te trzy wyrazy wtedy nie istniały. Był za to reżim , nędza i cenzura. Sklepowe półki świeciły pustkami inflacja rosła a mimo to można było coś kupić. Jednak tym czymś nie były potrzebne wszystkim produkty żywnościowe tylko miejsce pracy dla znajomych czy wstęp na uniwersytet dla syna. Wszelkie przekupstwa, nepotyzm, łapówki to w tamtych czasach jedyny sposób na to aby uzyskać to czego chcemy. Rozmowy telefoniczne były podsłuchiwane, listy czytane a błędy natychmiast wytykane.  Jedyną sferą do , której rządzący nie mieli dostępu była sfera intymna. O małżeństwie i miłości marzyły zwłaszcza kobiety. Uczucie było  dla nich azylem, schronieniem, dającym pewność , że   są bezpieczne Wobec  miłości nawet ci, którzy uważali się za najlepszych i najważniejszych byli bezradni .Składali broń  mając świadomość porażki. Tworzyli plany,  raporty, zestawienia , ale miłości w nich nie uwzględniali. 

" Słowo w komunizmie , w sferze publicznej służy przede wszystkim ukrywaniu prawdy , następnie do porozumienia się ludzi między sobą".

Książka "Cywilizacja komunizmu " to jeden z tych tytułów, który może nie każdy ale większość powinna jeśli nie przeczytać to chociaż przejrzeć  kilka rozdziałów i przeanalizować nawet parę zdań. W jakim  celu?- aby poznać prawdę i lepiej zrozumieć komunizm. Pasjonaci historii na pewno sięgną po tę książkę mimo iż pisana jest dość specyficznym językiem. Warto jednak aby zapoznali się z tą  publikacją także ci którzy nie lubią wracać do przeszłości  , rozmawiać i czytać o tym co było. Może dzięki lekturze tej książki takie osoby czegoś się nauczą,   zobaczą coś czego wcześniej nie zauważały,  i  wreszcie  zaczną doceniać to co mają?

 Źródło cytatów: 

 [1]   Leopold Tyrmand , Cywilizacja komunizmu,  Wydawnictwo MG, Łódź 2013 ,Str. 5 .

 [2] Leopold Tyrmand , Cywilizacja komunizmu,  Wydawnictwo MG, Łódź 2013 ,Str. 5 .

  [3]Leopold Tyrmand , Cywilizacja komunizmu,  Wydawnictwo MG, Łódź 2013 ,Str. 157.

 [4]Leopold Tyrmand , Cywilizacja komunizmu,  Wydawnictwo MG, Łódź 2013 ,Str.247. 

Za egzemplarz recenzyjny serdecznie dziękuję Wydawnictwu MG. 

 Książka czytana w ramach wyzwań: